Op zondag 28 augustus vond het tweede Godfried Bomans schaaktoernooi plaats in de mooie theaterzaal van het dorpshuis te Vogelenzang. Een deelnemer dacht dat het toernooi zou plaatsvinden in het dorpshuis te Bloemendaal, wat ook had gekund. Dat leverde hem een bye op voor de eerste ronde.
Om 9.30 werd door een groepje vrijwilligers de tafels, stoelen, borden, stukken en klokken in gereedheid gebracht. Vanaf 10.30 druppelden de deelnemers binnen. Burgemeester Elbert Roest gaf even na elven de aftrap. Hij hield het kort, omdat iedereen stond te trappelen als jonge veulens om de wei in te gaan. Dit jaar was Elbert zonder de ambtsketen, die op het stadhuis was achtergebleven. Ook dit jaar speelde hij weer een aantal ronden mee. De eerste partij trof hij sterk een Oekraïens jeugdtalent, de 16-jarige Nikita uit Charkov. De tweede partij, alweer tegen een jongeling ging naar zijn zeggen een stuk beter, maar uiteindelijk moest hij het moede hoofd buigen. “Tja, soms is schaken een oefening in nederigheid”, zo fluisterde ik hem toe.
Er werd gespeeld op 30 borden. Het deelnemersveld bestond uit een aangename mix tussen jeugdspelers, huisschakers, clubschakers en Oekraïners. Het was geweldig om de 10 Oekraïners te mogen ontvangen. Wij schakers hebben met ons spel een internationale taal, die overal begrepen wordt, als je de regels kent tenminste. Het toernooi beoogde hen wat afleiding te geven van de grote spanningen waaronder ze dagelijks gebukt gaan. Er waren 40 spelers met een rating en 20 zonder.
Er werd gespeeld in het tempo van 15 minuten per persoon per partij. Zonder increment. Dus tijd is tijd. Voor vele thuisschakers was dit een eerste kennismaking met het toernooischaak. Het is toch heel anders dan achter een schermpje spelen. Enkelen die ik sprak waren van plan hun gezicht bij een club te laten zien.
De wedstrijdleiding was in de vertrouwde handen van Sacha Schiermeijer, die gegeven het vriendschappelijke karakter van het toernooi, soepeltjes – in “the friendly mode” – de boel in de hand wist te houden. Het toernooi verliep dan ook in een heel gemoedelijke sfeer. De indelingen en standen werd door Gert Rooijakkers bijgehouden en op een groot scherm op het podium geprojecteerd. Vrijwilligers van Tijdsparen bevolkten de bar. De mensen van het dorpshuis hebben alle lunchpakketten, ook voor vegetariërs, geprepareerd. Ze waren daarmee vanaf 7 uur ’s ochtends al mee in de weer.
Voor de lunchpauze werden drie rondes afgewerkt. Er was een uur pauze, waarin, vooral door de jeugd, nog volop geschaakt werd. De wat oudere deelnemers konden heerlijk buiten loungen en lunchen.
Ondertussen was ook de pers op het toernooi afgekomen, Linda Gottmer, gaf in het Haarlems Dagblad van 29 augustus een sfeerverslag van het toernooi. Het gebeurt niet vaak dat een schaaktoernooi de eerste pagina van het regiokatern haalt. Ook in de digitale versie van de krant werd het toernooi verslagen. Maar dat had ook met het volgende te maken.
Fred Berendse, voorzitter van het Godfried Bomans Genootschap, hield een korte toespraak aan het eind van de lunchpauze. Hij memoreerde Bomans als schaker en waarom hij zo graag schaakte. In onze chaotische wereld hebben we behoefte aan een activiteit die niets te maken heeft met die chaotische wereld. In het schaken zijn duidelijke regels en heerst een heldere orde. En het heeft met niets iets te maken. Fred vertelde smakelijk over hoe Bomans eens schaakte tegen een heel orkest. En dat toen het orkest dreigde te verliezen, ze grootmeester Jan-Hein Donner als trompettist aan het orkest toevoegden. Toen wist het orkest het nog remise te houden.
Het klapstuk van Freds bijdrage was de onthulling van een speciaal schaakbord. In 1948 had Godfried Bomans, naar aanleiding van het Wereldkampioenschap schaken, een verhaal geschreven: “Wat denkt een meester er van?”. In dat verhaal voert hij kampioenskandidaat Reshevsky op, die een eigen schaakbord bezat met een luikje. Door aan een touwtje te trekken ging een luikje open, en het stuk verdween in een gewatteerd zakje. Dit bedrog van Reshevsky kwam uit en ondanks zijn hevige protesten werd de partij verloren verklaard. Scheidsrechter Vidmar had in de reglementen een bepaling gevonden dat het doen verdwijnen van stukken in gewatteerde zakjes verboden is. Dat verhaal was in 1960 aanleiding voor de timmerman van Marel, die werkte voor de Hoogovens, om een bord met luikjes te maken. Het bord werd gebruikt bij de loting van het Hoogovenstoernooi in 1960. Bomans kreeg het enorme bord na afloop mee naar huis. Sindsdien was het bord verdwenen, tot de onthulling van het weer op miraculeuze wijze teruggevonden bord tijdens de speech van Fred. Het bord oogstte veel bewondering. Een aantal jeugdspelers was duidelijk gefascineerd en op een idee gebracht. Linda noemde het bord: “het ultieme valsspeelbord”.
Daarna weer fluks verder schaken. Na vijf ronden stonden nog zes mensen ongeslagen aan de top. Dus de laatste twee ronden moesten de beslissing gaan brengen. Uiteindelijk bleef alleen Lennart Dek ongeslagen. Hij behaalde de ideale score van 7 uit 7. Op grond van de rating wellicht een te verwachten uitslag, maar je moet het toch maar even doen. Tegen de HWP-ers Hubrecht van Brekel en Harry van der Peet had Lennart penibel gestaan maar wist hij toch praktische kansen te creëren en daarmee ook die twee partijen te winnen. Een terechte winnaar derhalve.
De prijs voor de beste jeugdspeler ging naar Liam Rooijakkers. Met 5 uit 7 wist hij niet alleen alle jeugdspelers achter zich te laten, hij eindigde ook verdienstelijk negende in het algemeen klassement. Tweede bij de jeugd werd Quint de Jong en de derde plaats ging naar de eveneens sterk spelende Casper Deij van schaakvereniging Best Moves.
Stichting TijdSparen en de schaakverenigingen KC en HWP zijn ondertussen een ingespeeld team. Beide stimuleren ontmoeting tussen jong en oud en ook dit toernooi is dat weer prima gelukt. Het moet gek lopen als dit toernooi geen vaste waarde gaat worden op de schaakkalender.
