Als trotse nummer 3 van Nederland togen wij zaterdag 1 april naar koploper LSG 1, spelend in Neerlands schaakwalhalla, het Denksportcentrum Leiden. Zo waren daar 104 (!!) schakers verzameld om de KNSB-competitie te spelen; een diepe buiging voor LSG en het Leidsche schaak.
Om te beginnen met de context van de wedstrijd en het aanwezige titelgeweld. LSG speelt om het kampioenschap, met als enige overgebleven concurrent nog de kampioen van vorig jaar, Apeldoorn. Daarom verbaasde het niet dat zij met 3 GM’s en nog eens 7 IM’s kwamen opdraven, hun elo-gemiddelde naar een duizelingwekkende 2440 opschroevend. Wij mistten helaas GM Sokolov, IM Pardo en FM van Baar, maar gelukkig konden we uit het 2e team de FM’s Godzwon en Dek verleidden en met IM Gschnitzer nog een buitenlandse meester zijn KNSB-debuut geven. Zo kon Kennemer Combinatie met 2 GM’s, 2 IM’s, 5 FM’s en uw titelloze scribent nog een semi-acceptabel team tegenover de Leidsche All Stars zetten (KC had 2355 gemiddeld). Het zou natuurlijk niet fair zijn geweest tegenover Apeldoorn en voor onze eigen top-3 klassering om bij voorbaat al de handdoek in de ring te gooien.
Tot zover de voorbeschouwing, nu de wedstrijd (u kunt alle partijen van zaterdag overigens hier naspelen, om te genieten danwel te verifiëren of uw scribent enigszins waarheidsgetrouw dit verslag heeft opgesteld)
LSG had zijn grootmeesters de hoogste zwartborden gegeven en daar vielen ook de eerste beslissingen. Om te beginnen met het pikante duel Vrolijk – Schoppen. Onlangs beleefden de heren een wat mislukt avontuur in Oxford en Londen (details mag ik niet delen op last van de huidige tijdgeest) en als ik onze kant van het verhaal mag geloven, had Liam alle redenen om zijn goede vriend Casper eens stevig aan te pakken. Liam koos voor het hyperscherpe stukoffer dat Firouzja in het laatste kandidatentoernooi tegen Nakamura speelde. Zet 18 is een kritiek moment: Nakamura maakte daar een fout en had moeten verliezen. Schoppen deed het beter – chapeau! – en toen restte niets meer dan eeuwig schaak. Na afloop zaten de heren weer gezellig bij elkaar alsof er niets in Engeland gebeurd was – wat ook feitelijk juist is😉.
De 2e Leidse grootmeester was daarna klaar. Predrag Nikolic speelde tegen Lennart Dek in het Frans de fascinerende Hook-variant (3. Pc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3 Lxc3 6. bxc3 Da5!? 7. Ld2 Da4). Volgens mijn gratis database heeft Nikolic dat al tientallen keren tegen sterke GM’s gedaan, waar Lennart vrij snel op onbekend terrein was. De partij volgde nog een tijdje Nijboer – Nikolic uit het Nederlands kampioenschap van 1997 en dat moet voor Friso, die op het bord ernaast zat te schaken, een leuk deja-vu geweest zijn. Lennart kwam ondanks zijn relatieve onbekendheid met de variant prima te staan en buurman Friso had goede hoop op een stunt. Het tijds- en ervaringsverschil begon echter ook een woordje mee te spreken en in tijdnood stortte de witte stelling plots in elkaar.
Gelukkig voor ons ging het bij de 3e Leidse grootmeester heel anders. Jan Smeets trad aan tegen Onno Elgersma. En over Onno kan ik inmiddels wel een boek schrijven. Dat epistel bespaar ik mezelf voorlopig en hierbij de samenvatting: de man is een enigma. Je weet het nooit met hem, niet op het bord en niet naast het bord. Af en toe lijkt hij in een soort winterslaap verzonken, om dan uit het niets wakker te worden en allemaal verrassende dingen te doen. Af en toe kan hij heel slecht spelen, maar soms scoort hij IM-normen en slacht hij sterke GM’s zoals Dimitri Reinderman. En vandaag was het weer zo’n dag. Op het bord kwam een Caro-Kann, de opening die Onno ook zelf graag met zwart speelt. Jan kwam traditiegetrouw in heftige tijdnood maar als de Nederlandse Grischuk wordt Jan daar normaal niet zwakker van. En toch vond Onno op de koningsvleugel een gaatje en opeens stond Lange Jan mat. Holy cow. Onno moest snel weer weg om nog zijn examen Duits te gaan oefenen – en zo miste hij ’s avonds bij de Indische Reisetisch een heus Deutsch Praktikum met een ontketende Friso Neubauer die met onze nieuwe held Gschnitzer driftig varianten en familiegeschiedenissen aan het uitwisselen was – maar wat geeft het. Wat een scalp om in zo’n belangrijke wedstrijd de levende legende Smeets mat te zetten.
LSG kwam er snel weer eentje voor. Het team is zo sterk dat ze op bord 10 een houwdegen als Arthur Pijpers kunnen posteren. Tex twijfelde over de meest praktische openingsopzet om niet gelijk mat te gaan en speelde zichzelf van de regen in de drup. Ik was bang voor een miniatuurtje, maar Tex hing opeens taai in de touwen en perste er nog een eindspel uit. Dit eindspel bleek echter glad verloren en zo kwam Leiden weer op voorsprong. Deze partij was illustratief voor Tex de laatste 2 seizoenen en misschien wel voor alle jonge vaders in het KC-team, zie bijvoorbeeld ook een vernietigend verslag van het vorig seizoen over hetzelfde thema. Voor jonge vaders met drukke banen is het soms lastig opboksen tegen de tomeloze jeugd of de full-profs. De ene keer overleef je de opening niet, omdat je niet de nieuwste databases/engines hebt en de energie om alle varianten nog eens te herhalen. De andere keer kom je zowaar lekker uit de opening, maar breken in het eindspel de korte nachten of de zaterdagochtenden op de hockey/korfbal/pingpongvelden je op. Ook tegen Pijpers toonde Tex op een gegeven moment zijn klasse door zijn huid in verloren stelling uitermate duur te verkopen, maar de consistentie om een hele middag goed te spelen is er niet altijd. Niet getreurd, over 15 jaar zijn de kinderen de deur uit en bestaan TV-programma’s ook niet meer, dan is er het hele seizoen weer #summertex.
Oude vader Friso kan er over meepraten. Hij hoeft niet meer bij dag en ontij voor een stel kleine kinderen te zorgen en schaakt weer als een jonge God. Na afloop kwamen de mooiste varianten tevoorschijn uit de oude hoge hoed. Het was duidelijk: daar zat een man in zijn element. En met 6 uit 8 tegen pittige tegenstand maakt hij een fantastisch debuutseizoen bij KC door. Ik denk dat Friso een inspiratie kan zijn voor alle dertigers die denken dat hun schaakcarrière voorbij is. Mark van der Werf, toch geen kleintje, werd door Friso het bos ingestuurd en we stonden weer gelijk. Een grootmeesterlijke partij.
Daar viel echter het kwartje weer verkeerd op het bord van Khoi. Jelmer Jens houdt ook wel van een potje scherp schaken, dus kwam er een Najdorf op het bord met tegengestelde rokades. In alle complicaties gingen de lijnen bij Khois koning eerder open, te meer omdat de witte triple-pion op de b-lijn een hoop aanvalskracht tegenhield. Jelmer maakte het netjes af en Khoi is weer een leerzame les Sicilianen slopen rijker.
Naast Khoi zat niet geheel toevallig Eline en ook zij houdt wel van een scherpe opening. Wat heet, na 1. e4 e5 2. f4!?!? exf4 3. Lc4!? werd de hele zaal opgeschrikt door het rood aangelopen gezicht van JW de Jong – hier had de ervaren meester duidelijk niet op gerekend. Jan Willem groef diep in zijn geheugen, waarschijnlijk op zoek naar een veilige variant om niet Elines heksenketel te hoeven verkennen. Hij liet zich echter toch verleiden tot 6… g5?!, waarna wij, Elines fenomenale aanvalskunsten kennend, allen hoopten op een ware slachting zoals alleen Eline dat kan. Eline blijkt echter ook maar een mens en Jan Willem ging ook caveman doen met Pb8-a6-b4, waarop Eline helaas genoodzaakt was tot Ke1-d1. Toen Eline na een heel avontuur ook haar dame moest ruilen (dat ding had in de opening de volgende route: 9. Dd1-Df3 13. Df3xf4 14. Df4xe5+ en helaas 15.De5-h2, waar zij werd geslagen), leek Jan Willem weer helemaal terug in de partij. Vele verwikkelingen volgden nog, maar hoe die geduid moeten worden, laat ik aan betere kibitzers dan ikzelf over. Het werd remise en zo zaten we nog steeds in de wedstrijd
Ik kon tegen Rudy van Wessel de gelijkmaker aantekenen. Met zetverwisseling kwamen we in een Schlechter Slav terecht. De variant waar we inrolden kende ik gelukkig nog uit de tijd dat ik theorieboekjes goed bestudeerde – zoveel is er sinds Smyslov niet in de Schlechter-theorie gebeurd – en terwijl ik aan het ijsberen was, kon Rudy de beste zwarte variant niet vinden. Rudy week af en wat ontstond was een heerlijke stelling voor wit op zet 15, waarbij mijn vrijpion op d5 en loper op b3 gezamenlijk van plan waren zwart te vernietigen. Ik hoefde alleen maar 16. d5-d6 te spelen en het punt was daar. Rudy kwam echter met 15… Pf6-e8 en even later zelfs Pb6-c8-d6 aanzetten om die beslissende opstoot te verhinderen. Deze blokkade kostte zwart een kwaliteit, maar ik bleef wel met een slapende loper op b3 zitten. De kwaliteitswinst zette ik om naar een eindspel T+L vs. T+P met 2 pionnen meer voor wit, maar nog altijd had ik met Lb3 + pion d5 een vrij passieve stelling en zwart had nog steeds een paard/koning blokkade op veld d6. Ik kreeg flashbacks naar de wedstrijd KC – LSG van afgelopen seizoen, toen ik in in dezelfde zaal in hetzelfde eindspel ook Lb3 + pion d5 had en Van der Werf mij met zijn toren en paard het leven zo zuur maakte dat ik die partij volkomen onnodig nog verloor – zie de stelling van toen vanaf zet 39. Gelukkig liep het precies een jaar later anders af, want ik kon op zet 50 eindelijk weer mijn Lb3 bewegen en toen op zet 52 dan ten lange leste het bevrijdende d5-d6 kwam volgde één zet later opgave.
4-4 en alleen onze buitenlanders speelden nog. Debutant IM Gschnitzer speelde tegen Bosman een draak van een opening. Was het maar een draak, het was een volledig mislukte Slaaf waarbij zwart volledig aangekrant stond. Het kostte Bosman echter veel tijd om zwart optimaal aan te snoeren (zo bleek de 27 minuten investering in het volkomen logische 13. e4 een heel dure) en onze handige Oostenrijks-Hongaarse Duitser kroop langzaam uit zijn loopgraaf [o, wat ben ik blij dat Gschnitzer echt Oostenrijkse en Hongaarse ouders heeft, dat maakt deze zin een heel mooie historische WW 1 vergelijking]. Nadat de eerste tijdnoodfase net aan was overleefd, gingen de heren weer de denktank (sic!) in, om even later in de tweede tijdnoodfase te belanden. Daar overwon tactische vernuftigheid het van strategisch inzicht en we stonden er eentje voor.
Inmiddels was duidelijk dat we zouden gaan winnen, want Iwo heeft een hekel aan verliezen. Vorige keer kon hij op het zwarte topbord GM Hausrath succesvol van zich afhouden, ditmaal moest hij de uitstekende voorbereiding en dito spel van IM Van Haastert weerstaan. Ik vreesde met grote vrezen rond zet 20 toen Edwin de a-lijn had veroverd en ik weinig tegenspel zag voor Iwo. Maar Iwo hield de damevleugel redelijk dicht en vond vanaf zet 47 tegenspel op de h-lijn. Dat bleek voldoende om de vrede te tekenen en zo haalden wij een fantastische overwinning binnen. De heren geschiedschrijvers hebben nog lichte twijfel, maar dit is bij mijn weten heeft een Haarlemse schaakclub nog nooit van zo’n sterke tegenstander gewonnen. 5,5 – 4,5 voor de poorten van de hel wegslepend voor een team met louter IM’s en GM’s, het is ontzettend knap.
En zo blijkt het een beetje gek seizoen te zijn voor KC1: in ronde 1 verloren we kansloos van debutant Paul Keres. Daarna moesten we als team uit de papieren middenmoot natuurlijk vooral oppassen niet te degraderen. Een regelmatige overwinning op gedoodverfde degradant Stukkenjagers volgde, waarna Apeldoorn, kampioen van het afgelopen jaar wachtte. Wij calculeerden hier een afgetekende nederlaag in en regelden een zwakkere invaller uit het 3e om ons 2e niet te verzwakken. De invaller verloor uiteraard en tot onze verbazing verloren we maar 5,5 – 4,5. De beslissing om die dag een zwakke invaller op te stellen kan een fatale zijn geweest, blijkt nu we de laatste ronde ingaan. Want inmiddels staan we maar 2 matchpunten achter koploper Apeldoorn, nu we na een indrukwekkende inhaalrace zelfs de topfavoriet LSG verslagen hebben.
Hadden we in de herfst van 2022 met een betere invaller een resultaat uit de wedstrijd tegen Apeldoorn gesleept, dan was het kampioenschap nu binnen handbereik geweest. Wat ons nu rest is de laatste ronde te winnen, waarmee we waarschijnlijk 2e van Nederland worden. Ook een prestatie van formaat voor dit jonge en onervaren team, maar het is geen eeuwige roem…
Pieter Roggeveen
